Spaanse wijn heb je in alle soorten en maten en dat is niet zo vreemd: Spanje is met zijn één miljoen wijngaarden het grootste wijnland ter wereld en er wordt dus behoorlijk wat wijn geproduceerd. Het kopen van een Spaanse rode wijn of Spaanse witte wijn van jouw smaak is daarom niet altijd gemakkelijk. Maar geen nood! Wij noemen drie punten waar je op kunt letten bij het uitkiezen van een heerlijke wijn uit Spanje waar jouw smaakpapillen blij van worden.
1 Waar komt de wijn vandaag?
De herkomst van de wijn heeft veel invloed op de smaak. Een wijn uit een vochtig kustgebied smaakt immers totaal anders dan een wijn uit het loeihete binnenland. Aangezien Spanje een heel divers land is én er overal wijn wordt gemaakt, bestaat er veel diversiteit in de Spaanse wijnen.
Het land is onderverdeeld in 17 autonome regio’s en elke regio kent weer verschillende beschermde herkomstgebieden – de denominaciones de origen (DO) – die stuk voor stuk een eigen karakter hebben. In totaal zijn er maar liefst 70 DO’s met ieder een uniek klimaat en verschillende bodemsoorten.
Een aantal bekende DO’s van Spanje zijn:
• Rias Baixas: deze DO, die wordt gezien als een van de belangrijkste herkomstgebieden voor Spaanse witte wijn, ligt aan de ruige Atlantische kust in het Noordwesten van Spanje. Vooral de druivensoort Albariño staat hier aangeplant. Vaak zijn de wijnen krakend fris, met verkwikkende zuren, fantastisch fruit en hier en daar een minerale toets. Een mooi voorbeeld is de albariño van Bodegas Eidosela.
• Getariako Txakolina: deze DO in het noordelijke Baskenland is erg nat en de temperaturen schommelen flink. De druivensoort Hondaribbi vindt dat echter geen probleem en brengt erg bijzondere wijnen voort. Je vindt ze niet snel in Nederland, maar af en toe kun je er eentje proeven, zoals de Zudugarai Txakoli.
• Rioja: dit is eigenlijk geen DO, maar samen met Priorat de enige DOCa van Spanje. Hier worden Spaanse wijnen van een uitzonderlijk goede kwaliteit gemaakt. Rioja, de thuishaven van de beroemde rode druif Tempranillo, kent verschillende microklimaten en bodemsoorten. Daardoor zijn wijnen uit het warme en droge Rioja Baja bijvoorbeeld wat steviger en wijnen uit het hoger gelegen Rioja Alavesa juist weer eleganter. Zin in een glas? Er zijn genoeg wijnen uit Rioja om uit te kiezen!
• Navarra: deze kleine DO is allang niet meer het kleine broertje van Rioja. Hier worden vooral Spaanse rode wijnen gemaakt die uitblinken in smaak en kwaliteit. De bodem is over het algemeen vruchtbaar en heeft een bovenlaag van kalk en kiezels. De wijnen zijn meestal smaakvol en krachtig, maar tegelijkertijd toegankelijk en niet te zwaar. De Le Natural van Vintae is een mooi voorbeeld van een heerlijke Navarra.
• Toro: deze DO in het Spaanse binnenland – op minder dan 100 km van de Portugese grens – kent hele koude winters en bijna helse zomers. De bodem is hier gortdroog en daardoor wortelen de wortels van de wijnstokken diep in de aarde. De druivenopbrengst is laag, maar dat komt de smaak en complexiteit ten goede. Vooral de rode druif Tinto de Toro (de lokale naam voor Tempranillo) staat hier aangeplant. Wil jij een topwijn uit Toro proeven? Ga dan voor de El Recio van Matsu: een op hout gerijpte biodynamische wijn.
• Rueda: dit is de DO van de Verdejo en evenals Rias Baixas beroemd om de frisse, fruitige, sappige Spaanse witte wijnen van hoog niveau. De wijngaarden liggen op grote hoogte en de temperatuurverschillen tussen dag en nacht zijn groot. Daar houdt Verdejo wel van, want zo kunnen de druiven uitstekend hun frisheid behouden en hun aroma’s ontwikkelen. De Verdejo van Clea is zo’n fruitige, frisse smaakmaker.
• La Mancha: dit gebied in de zuidelijke helft van Spanje is grootste DO van de hele wereld! De zomers zijn hier heet en de winters kunnen ijzig koud zijn. Er worden hier veel massawijnen gemaakt: het gebied is de zogenaamde wijnschuur van Spanje. Laat La Mancha echter niet zomaar links liggen. Wijnboeren maken hier steeds vaker wijnen van grote klasse, zowel van Spaanse als van internationale druivensoorten.
• Ribera del Duero: deze DO aan de oevers van de Douro is dé regio voor verfijnde rode kwaliteitswijn met body, complexiteit en soms stevige tannines. Het continentale klimaat kan hard zijn, maar de grote temperatuurverschillen tussen dag en nacht zorgen ervoor dat de voortrekkersdruif van Ribera del Duero, de Tinto Fino (Tempranillo), mooi aromatisch is en een zinderende zuurgraad bezit.
Natuurlijk hebben niet alle wijnen uit Rias Baixas een hoog zuurgehalte en in Navarra maken ze niet alleen rode wijn, dat bewijst onder meer de Chardonnay Barrel Fermented – El Rincón van Bodegas Nekeas. Maar de algemene kenmerken van de diverse DO’s kunnen wel dienen als leidraad.
2. Van welke druif is de Spaanse wijn gemaakt?
Ook de druivensoort heeft een grote invloed op de smaak van de Spaanse wijnen, dus bij het kopen van Spaanse wijn kan je op de soort druif letten. In Spanje staan ongeveer 200 druivenrassen aangeplant, zowel inheemse als internationale soorten, zoals Chardonnay en Merlot. We beschrijven enkele Spaanse variëteiten:
De witte druivensoorten
Een van de bekendere witte soorten is de Verdejo. De naam is erg toepasselijk, want deze druifjes zijn heel groen (‘verde’ is groen in het Spaans). Vaak zijn ze fris, sappig en zacht, met een aangename fruitigheid en een licht bittertje.
Een andere bekende druif is de Viura, ook wel Macabeo genoemd. Onder andere in Rioja is dit een geliefde druivensoort voor het maken van kwaliteitswijnen. Ze hebben frisse zuren en vaak florale tonen.
In het rijtje van witte druiven mag de Airén niet ontbreken, want dit is de meest aangeplante variëteit in Spanje. Eerlijk gezegd is dit vooral een massadruifje, maar wanneer zij goed wordt verwerkt, kan het heerlijke wijnen opleveren. Nieuwsgierig? Dan is de Vergel Blanco van La Bodega de Pinosa een aanrader, verrijkt met een snufje Sauvignon Blanc.
Daarnaast wordt er nog Spaanse witte wijn gemaakt van de aromatische, frisse en toch volle Godello, de stuivende, verfrissende Albariño en de aromatische, volle Muscat.
De rode druivensoorten
Wanneer we het over Spaanse rode druivensoorten hebben komt er vast een naam in je op: Tempranillo. Deze druif is het paradepaardje van het land. De wijnen van deze vroeg rijpende druif met een dikke schil kunnen niet over een kam worden geschoren. In koelere klimaten zijn de zuren en tannines bijvoorbeeld iets meer aanwezig, terwijl in een warmer klimaat het volle fruit meer domineert. Er zijn gelukkig een hoop Spaanse wijnen van Tempranillo om deze druif beter te leren kennen en alle variaties te ontdekken.
Een andere beroemdheid is de Garnacha, een druif met milde tannines en een niet al te hoge zuurgraad. Vaak zijn de wijnen van Garnacha rijk, vol en fruitig. De druivensoort Monastrell daarentegen heeft juist wel stevige tannines en de zuurgraad kan flink zijn. Ook aan fruitigheid en aardse tonen is geen gebrek. Liefhebbers van wijnen met diepgang kunnen dus zeker een exemplaar met Monastrell proberen, zoals de Spirit Of Monastrell 100% van Bodegas Arloren.
3. Hoe is de wijn gemaakt?
Tot slot speelt ook de vinificatie een grote rol bij de uiteindelijke smaak van de wijn. Een wijn die in houten vaten is gerijpt smaakt heel anders dan een exemplaar uit een roestvrijstalen vat. Gelukkig maken de Spaanse wijnboeren het ons niet te moeilijk. Op het etiket vind je namelijk de volgende vier termen, die iets zeggen over de rijping van de wijn.
• Joven
• Crianza
• Reserva
• Gran Reserva
‘Joven’ betekent jong. Wanneer je dit op het etiket ziet staan, gaat het om een fruitige wijn waar je direct van kunt genieten. Over het algemeen hebben deze jonkies geen houtrijping ondergaan. Zin in een fruitig, aromatisch exemplaar? Ga dan voor de Rioja tinto joven "El Pedal" van Finca L’Emperatriz.
Een ‘Crianza’ heeft iets langer mogen rijpen. Witte wijnen en rosé wijnen zijn verplicht om 18 maanden te rijpen, waarvan minimaal 6 maanden in eikenhouten vaten. Spaanse rode wijnen moeten 24 maanden rijpen, waarvan 6 maanden in eikenhout. Deze wijnen zijn nog steeds fruitig, maar er komt ook wat meer kruidigheid en complexiteit om de hoek kijken.
De ‘Reserva’ gaat nog een stapje verder. Een witte of rosé Reserva rijpt in totaal 24 maanden, waarvan 6 maanden op hout. Rode wijnen moeten 36 maanden rijpen, waarvan 1 jaar op hout. Een Reserva is een echte traktatie en verenigt fruitigheid, kruidigheid en houtaroma’s. Verwen jezelf bijvoorbeeld met de 1 Reserva DOC Rioja van Bodegas Roda.
Het zal geen verrassing zijn: de ‘Gran Reserva’ is wat betreft rijping de overtreffende trap. Wit en rosé rijpt 48 maanden, waarvan 12 maanden in eikenhout en rood rijpt 60 maanden in totaal, waarvan 18 maanden in eikenhout. De wijnen hebben zich dus jaren kunnen ontwikkelen voor je ze koopt en dat levert een heel bijzondere smaak op.
Voor bepaalde DO’s, zoals Rioja en Ribera del Douro zijn de regels nog strenger en is er een langere houtrijping vereist om de termen Crianza, Reserva of Gran Reserva op het etiket te zetten.
Spaanse wijn bestellen?
Maar eerlijk is eerlijk: de beste methode om uit te vinden wat je lekker vindt, is simpelweg lekker proeven. Bij GrapeWine.nl kun je geweldige Spaanse wijn kopen zodat je echt een smaakreisje door heel Spanje kunt maken. Wil je toch graag wat persoonlijk advies? Arjan helpt je graag. Stuur gratis een WhatsAppje voor vrijblijvend wijnadvies naar 06 – 38 61 23 62.